Recycling
Recykling polega na odzyskiwaniu surowców wtórnych i ich ponownym przetwarzaniu w procesie produkcyjnym w celu uzyskania materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub innym. Wykorzystywać można w ten sposób, nawet wielokrotnie, substancje zawarte w odpadach lub poszczególne materiały.
Przetwarzając surowce wtórne ograniczamy wykorzystanie surowców pierwotnych, co przyczynia się do ochrony naturalnych zasobów. Odzyskiwanie i przetwarzanie redukuje także ilość odpadów, tym samym ilość miejsca na składowiskach. Wreszcie, wykorzystywanie surowców, które są nośnikami energii, jest elementem oszczędnego gospodarowania energią. Podstawową zasadą recyklingu jest maksymalizacja ponownego wykorzystania tych samych materiałów, przy najmniejszym nakładzie surowcowym i energetycznym potrzebnym do ich przetworzenia.
Co nadaje się do recyklingu?
Śmieci wytworzone w domach powinny być zbierane w gospodarstwach domowych i przekazywane do oznakowanych pojemników, z zachowaniem podziału na rodzaj materiałów. W gminach najczęściej prowadzi się segregację kontenerową. Odpady komunalne nadające się do przetworzenia można podzielić na 4 podstawowe grupy: papier, plastik, szkło, metale.
Papier jest produkowany na świecie w ilości 318 mln ton rocznie. Wykorzystanie makulatury ogranicza eksploatację drewna pochodzącego z lasów. Tona makulatury pozwala oszczędzić 17 drzew. Przetwarzając makulaturę oszczędzamy wodę, zmniejszamy zanieczyszczenie powietrza przez papiernie oraz zyskujemy miejsce na składowiskach. Powtórne wykorzystanie tony papieru to oszczędność 1476 litrów ropy, 26 tys. litrów wody i 7 m3 miejsca na składowisku.
Produkcja papieru z makulatury oznacza zmniejszenie zużycia energii o 75%, redukcję zanieczyszczenia powietrza o 74% a ilości ścieków przemysłowych o 35%. Zbiórka papieru i makulatury jest prowadzona przy pomocy pojemnika oznakowanego kolorem niebieskim.
Tworzywa sztuczne, pozyskiwane z przerobu ropy naftowej, są groźne dla środowiska naturalnego, gdyż proces ich rozkładu wynosi nawet kilka tysięcy lat. Porzucone, niezagospodarowane odpady uwalniają toksyczne substancje, które następnie przenikają do gleb i wód gruntowych. Niebezpieczne jest również samodzielne spalanie tworzyw sztucznych, z uwagi na uwalniane substancje trujące. Dlatego ważne jest przetwarzanie plastiku.
W Polce w skali roku na wysypiska trafia ponad 100 tys. ton samych butelek plastikowych, z czego tylko 140 ton jest odzyskiwane.
Opakowania PET można przetwarzać na włókna i przędze, folie, oleje opałowe, a nawet meble. Zbiórkę tworzyw sztucznych prowadzi się za pomocą pojemników w kolorze żółtym.
Szkło jest doskonałym surowcem wtórnym, z uwagi na to, że może być przetworzone bezstratnie na identyczne opakowanie, jakim było poprzednio. Mimo że odpady szklane nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla środowiska, ich ponowne wykorzystanie niesie za sobą korzyści ekologiczne.
Wykorzystanie stłuczki szklanej niweluje poziom emisji dwutlenku węgla i trujących związków, towarzyszących produkcji szklanych opakowań. Wpływa także na zmniejszenie ilości odpadów tego typu na wysypiskach. Zbiórkę szkła prowadzi się za pomocą pojemników do segregacji, w kolorze białym dla szkła bezbarwnego lub zielonym dla szkła kolorowego.
Odpady aluminiowe nadają się w całości do recyklingu. Proces można przeprowadzać wielokrotnie bez strat w jakości materiału.
W Polsce recykling opakowań aluminiowych stoi na wysokim poziomie. W ubiegłym roku osiągnął 67%, co jest wynikiem wyższym od wymaganego. Wykorzystanie odpadów aluminiowych to korzyść ekologiczna, gdyż produkcja aluminium ze złóż boksytu wiąże się ze skażeniem gleby, wód i powietrza. Poprzez odzysk i recykling aluminium, zanieczyszczenie powietrza zmniejsza się o 95%, wód o 97%, a zużycie energii jest zredukowane o 95%. Metale są zbierane do pojemników w kolorze szarym.
Polskie realia i obowiązki wobec Unii
Każdy mieszkaniec Polski wytwarza w ciągu roku 300 kg śmieci, co w skali kraju daje rocznie ok. 12 mln ton odpadów. Problemem jest niski poziom selektywnej zbiórki odpadów (w statystycznej gminie wynosi on od 2 do 5%). Przykładowo w Szwecji czy Niemczech jest to ponad 90%. Unia Europejska już w 1975 roku ustaliła kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami w krajach członkowskich.
W Polsce obowiązującą jest Ustawa o odpadach ze stycznia 2001 roku (Dz.U. 2007 nr 39 poz. 251), która – w przeciwieństwie do wcześniejszych przepisów – jest zgodna z prawem unijnym. Zobowiązania wobec norm unijnych wymagają od nas naprawy systemu gospodarki odpadami. Do 2015 roku odzysk odpadów w Polsce musi wynieść 60%, zaś poziom recyklingu minimum 55%.
